fbpx
zielony napis smart z plusem wpisanym w okrąg, z podpisem "Centrum Medyczne Smart"

Tel: 12 333 777 1

Godziny otwarcia: Pn - Pt 8:00 - 18:00

Udar mózgu — objawy, przyczyny, rodzaje, oraz profilaktyka

Udar mózgu to stan bezpośredniego zagrożenia życia. Wynika z zatrzymania dopływu lub wylewu krwi do tkanki mózgowej. Konsekwencją wystąpienia udaru jest obumarcie niektórych części ośrodkowego układu nerwowego. Skutki mogą być nieodwracalne, dlatego tak ważna jest odpowiednia reakcja. Symptomy są na tyle specyficzne, że mogą pomóc w szybkim podjęciu akcji ratunkowej. Jednak na co zwrócić uwagę, by rozpoznać udar? Ile się żyje po udarze mózgu? Na te i wiele innych pytań znajdziesz odpowiedź poniżej.

Co to jest udar mózgu i jakie są jego rodzaje?

Udar mózgu jest nazywany także apopleksją lub zdarzeniem mózgowo-naczyniowym. Wywoływany jest przez zaburzenia ukrwienia tanki mózgowej. Według badań prowadzonych przez Światową Organizację Zdrowia udar uznawany jest za drugą najczęstszą przyczynę zgonów na świecie. Chorobą, która wyprzedza apopleksję, jest niedokrwistość serca (choroba wieńcowa). Narodowy Fundusz Zdrowia alarmuje, że w ciągu roku udaru niedokrwiennego mózgu doświadcza około 70 tysięcy Polaków. Musimy pamiętać jednak, że nie każdy udar kwalifikujemy jako wylew! W zależności od mechanizmu uszkodzenia mózgu wyróżnia się dwa jego rodzaje. 

Udar niedokrwienny mózgu — często określany jako ”zawał mózgu”. Co to właściwie jest? Naczynia tętnicze odpowiedzialne za przepływ krwi oraz składników odżywczych do tkanek mózgowych zostają zatrzymane. Częstą przyczyną tego rodzaju udaru jest miażdżyca. Wynika to z odkładania się w wewnętrznych warstwach ścian tętnic cholesterolu oraz lipidów. Światło w tętnicach umożliwiające swobodny przepływ krwi zostaje ograniczone lub co gorsze całkowicie zamknięte. Może to wystąpić, chociażby przez zakrzep na blaszce miażdżycowej. Następną przyczyną wystąpienia objawów udaru niedokrwiennego jest zator. Zator spowodowany może być migotaniem przedsionków serca (np. po przebytym zawale serca) lub przez pęknięcie blaszki miażdżycowej w tętnicy szyjnej.

Udar krwotoczny mózgu (nazywany także wylewem) – powstaje przez pęknięcie ściany tętnicy mózgowej. Skutkiem tego pęknięcia jest wylew krwi oraz brak dostarczenia krwi do dalszych tkanek mózgowych w obrębie pękniętej tętnicy. Krew, która wydostaje się z uszkodzonej tętnicy, niszczy tkankę nerwową, co jednocześnie skutkuje wzrostem ciśnienia wewnątrzczaszkowego i zaburzeniami w obrębie mózgu. Ze względu na miejsce pęknięcia tętnicy wyróżniamy dwa rodzaje krwotoków:

  • krwotok śródmózgowy  
  • krwotok podpajęczynówkowy 


Chcąc uogólnić, krwotok śródmózgowy to pęknięte naczynie, które umiejscowione jest wewnątrz mózgu. Natomiast krwotok podpajęczynówkowy powstaje w wyniku pęknięcia naczynia, które znajduje się na powierzchni mózgu. Krew wówczas wydostaje się między mózgiem a błoną ochronną zwaną pajęczą, skąd pochodzi nazwa krwotoku.

Udar mózgu — przyczyny jego występowania

Udar niestety jest schorzeniem o wysokim współczynniku umieralności. Według wielu analiz jedną z głównych przyczyn jego występowania zarówno u kobiet, jak i u mężczyzn jest wiek oraz uwarunkowania genetyczne. Ryzyko występowania udaru jest wyższe u osób cierpiących na choroby ośrodkowego układu nerwowego lub układu sercowo-naczyniowego. Dlatego leczenie tych chorób jest tak ważne. Jednak nie tylko choroby mają wpływ na zagrożenie życia, jakim jest udar. Nasz styl życia, nawyki zdrowotne oraz żywieniowe mogą się do tego w znacznym stopniu przyczynić. Do najczęstszych czynników ryzyka, które sprzyjają wystąpieniu apopleksji, należą m.in.:

  • miażdżyca; 
  • cukrzyca; 
  • nadciśnienie tętnicze; 
  • wysoki cholesterol; 
  • choroby serca (głównie migotanie przedsionków); 
  • otyłość; 
  • nadużywanie alkoholu i wyrobów tytoniowych; 
  • zaburzenia czynności nerek; 
  • brak aktywności fizycznej i siedzący tryb życia. 

 

Znaczną część tych czynników możemy wyeliminować od zaraz, stosując zdrowy styl życia, inne poprzez odpowiednio dobraną pomoc farmakologiczną. Dlatego tak ważne jest regularne badanie się. Przez wczesne wykrycie chorób współistniejących możemy znacząco zniwelować ryzyko wystąpienia udaru.

Jakie są pierwsze objawy udaru mózgu?

Osoby bezpośrednio dotknięte tym schorzeniem wykazują specyficzne objawy. Należy pamiętać, że najważniejszym czynnikiem, który decyduje o powodzeniu akcji ratunkowej, jest czas. Jeśli pomoc medyczna zostanie udzielona szybko, są duże szanse na uniknięcie rozwoju permanentnych uszkodzeń neurologicznych. Zależą one od tego, jaka część mózgu została uszkodzona oraz jak rozległe są szkody wyrządzone przez udar. Jeżeli zatkana tętnica jest odpowiedzialna za doprowadzanie krwi do małego obszaru w mózgu, udar może spowodować znikome ubytki. Niestety, jeśli w obrębie, który został dotknięty udarem, znajdują się ważne dla życia struktury, skutki mogą być poważne. Uszkodzeniu może ulec na przykład ośrodek odpowiedzialny za oddychanie, mowę lub krążenie kwi. Chcąc, jak najszybciej pomóc warto zapamiętać prosty akronim: 

Usta wykrzywione.

Dłoń opadnięta.

Artykulacja trudniona.

Rozmazane widzenie.

Zadbaj o swoje stawy! Umów się na konsultację do naszego specjalisty, który dobierze dla Ciebie najlepszy plan terapii! Skontaktuj się z nami pod numerem 12 333 777 1 lub skorzystaj z całodobowej rejestracji online!

Jak rozpoznać udar mózgu i co robić w takiej sytuacji?

Obawy udaru nie muszą być tylko tymi czterema wyżej wymienionymi objawami. Jest ich znacznie więcej. Niektóre z nich mogą być ledwo zauważalne, dlatego warto być czujnym i obserwować swoich bliskich. Szczególnie jeżeli są w grupie ryzyka. Komórki nerwowe są podatne na uszkodzenia poprzez niedotlenienie. Proces obumierania rozpoczyna się w ciągu 4 minut od momentu wystąpienia braku dopływu krwi. Część chorych osób kwalifikuje się do leczenia, które ma na celu odwrócenie lub ograniczenie skutków udaru. Szybka pomoc i odpowiednia hospitalizacja pacjenta mogą być kluczowe do pozostania w dobrym zdrowiu.

Udar mózgu — objawy:

  • Zaburzenia widzenia (podwójne widzenie, utrata widzenia w jednym oku, ograniczone pole widzenia); 
  • Osłabienie mięśni twarzy (jeden kącik ust opada); 
  • Trudności w mówieniu (zaburzenia mowy, problem z przełykaniem); 
  • Osłabienie kończyn górnych lub/i dolnych (ograniczony ruch, drętwienie całego ciała lub poszczególnych części ciała); 
  • Zaburzenia równowagi (upuszczanie przedmiotów, trudność w poruszaniu się) ; 
  • Silny i nagły ból głowy (występuje podczas udaru podpajęczynówkowego); 
  • Utrata przytomności (nagła senność, zaburzenia świadomości pacjenta). 


Jeżeli podejrzewasz udar mózgu u siebie lub u osoby w twoim otoczeniu niezwłocznie zadzwoń po pogotowie ratunkowe.
Nie czekaj, aż objawy same ustąpią. Nie próbuj kontaktować się z lekarzem rodzinnym, nie podawaj leków. Nie czekaj, aż ktoś zawiezie chorego do szpitala. Ratownicy medyczni w odpowiedni sposób zajmą się pacjentem. Po przewiezieniu do szpitala zostanie wdrożone specjalistyczne leczenie pacjenta.

Zadbaj o swoje zdrowie! Umów się na konsultację do naszego specjalisty, który dobierze dla Ciebie najlepszy plan terapii! Skontaktuj się z nami pod numerem 12 333 777 1.

Ile się żyje po udarze mózgu?

W Polsce odsetek osób po udarze jest jednym w najwyższych w Europie. Statystycznie w ciągu godziny 7 mieszkańców naszego kraju przechodzi tę chorobę. Niestety trójka z tych osób umiera. Jedne z często występujących pytań osób dotkniętych udarem to — ile się żyje po udarze mózgu. Kwestia długości życia nie jest oczywista. Wręcz przeciwnie, jest bardzo indywidualna. Zależy od kilku czynników m.in.: rodzaju udaru, czy obszaru dotkniętego udarem, ale nie tylko. Wiek pacjenta ma też dużą rolę. Ważna jest także szybkość udzielonej pomocy medycznej. Natomiast w trakcie i po hospitalizacji — regularne ćwiczenia i rehabilitacja pacjenta. 

Śmiertelność po udarze krwotocznym to od 40% do 60% w ciągu miesiąca po wylewie. Szanse zwiększają się u osoby, która przeżyje pierwsze 30 dni po zdarzeniu mózgowo-naczyniowym. Jak można wywnioskować, nie ma unikalnej odpowiedzi na nurtujące pytanie — ile się żyje po udarze mózgu. Pacjenci, u których udar spowodował duże uszczerbki na zdrowiu, mają mniejszą szansę na powrót do normalnego funkcjonowania. Osoby otoczone fachową opieką medyczną mogą dożyć kilkanaście, a nawet kilkadziesiąt lat po udarze. W przypadku każdego pacjenta czas ten się różni. Pamiętajmy, aby ograniczać szansę na wystąpienie apopleksji, stosuj leczenie chorób współistniejących. Rób regularne badania kwi oraz zadbaj o zdrowy styl życia.

Udar mózgu — ile dni w szpitalu spędzają osoby nim dotknięte i jak im pomóc?

Okres pobytu w szpitalu osoby dotkniętej udarem mózgu zależy od tego, jak bardzo był on rozległy. Jest to zazwyczaj od kilku dni do 2-3 tygodni lub więcej. Wypis ze szpitala osoby dotkniętej apopleksją wiąże się z późniejszym odpowiednim żywieniem, ale nie tylko. Ważna jest również rehabilitacja poudarowa — im szybciej, tym lepiej. Dużą rolę odgrywa tu rodzina, ale i fachowa pomoc fizjoterapeutów, neurochirurgów i neurologów. Nie zapominajmy także, że ważne jest wsparcie psychiczne takiej osoby. Dochodzenie do siebie oraz skuteczne leczenie znanym stopniu zależy od kondycji psychicznej pacjenta.

Przebieg leczenia po udarze mózgu

Osoby będące na początku leczenia, bez względu na objawy i rodzaj udaru w pierwszej kolejności objęte są zabezpieczeniem czynności życiowych. W tym przypadku chodzi o podawanie leków, nawodnienie pacjenta i podanie substancji odżywczych. Następne podłączana jest maska z tlenem lub respirator, który ułatwia pacjentowi oddychanie.

Jeżeli od chwili wystąpienia pierwszych objawów nie minęły trzy godziny, w większości przypadków stosuje się tkankowy aktywator plazminogenu. Rozpuszcza on skrzepy, które mogą zatykać tętnice. Lek ten zastosowany jest tylko wtedy, jeśli rozpoznany został udar niedokrwienny. W przeciwnym razie ryzyko krwotoku jest zbyt duże. Mówimy tutaj również o pacjentach po operacji.

Jeżeli w tętnicy jest zator, który blokuje przepływ krwi dłużej niż przez kilka godzin, to w mózgu zachodzą poważne zmiany. Komórki ulegają niedotlenieniu, co skutkuje ich obumarciem. Według analiz do udaru podczas snu dochodzi u 1/3 pacjentów. Czasami jest więc za późno na podanie tkankowego aktywatora plazminogenu. W przypadku wylewu krwi do mózgu wykonywana jest operacja.

Rehabilitacja osoby po udarze mózgu w szpitalu oraz w domu

W przypadku osoby po wylewie lub zawale mózgu musimy kierować się zasadami wyznaczonymi przez NFZ. W zależności od stanu zdrowia pacjenta rehabilitacja neurologiczna może trwać maksymalnie 6-12 tygodni. Jej długość reguluje umowa podpisana z Narodowym Funduszem Zdrowia. Nie zmienia to faktu, że powinna być wdrożona jak najszybciej.

Fizjoterapia osoby poudarowej podzielona jest na trzy okresy:

  • Czas profilaktyki funkcjonalnej — trwa od pierwszego do 14 lub 21 dnia po udarze. Pacjent pozostaje w tym okresie w szpitalu. 
  • Czas rehabilitacji funkcjonalnej — trwa od 2 tygodni do 12-24 miesięcy. Pacjent stopniowo powraca do normalnego funkcjonowania. 
  • Okres adaptacji — trwa od 12 miesięcy do nawet pięciu lat. Pacjent jest pod opieką rehabilitacji środowiskowej.


W przypadku pacjenta po udrze, na początku konieczne jest regularne dbanie o ciało. Ważne jest, zapobiegnie przykurczom, odleżynom oraz nieprawidłowym ułożeniom rąk, oraz nóg. Pomocne mogą okazać się materace przeciwodleżynowe, jak i pielęgnacja skóry. Istotna jest także zmiana pozycji ciała co 2-3 godziny. Przydadzą się do tego wszelkie wałki, kształtki oraz zwinięte ręczniki.

Oklepywanie, masaże i zapobieganie infekcji dróg oddechowych to dalsze punkty rehabilitacji. W zależności od rodzaju przebytego udaru i ograniczeń mowy, jakie pacjent posiada, potrzebna może być pomoc logopedy. Chory mający zaburzenia mowy oraz problemy z przełykaniem powinien ćwiczyć pod okiem specjalisty.

Mając w domu osobę po udarze, pamiętajmy, aby nie ciągnąc jej za sparaliżowaną kończynę. Podczas prób wstawania czy przy pomocy podczas ubierania może dojść do podwichnięcia kończyny. Zadbajmy także o stawy. Jeśli w stawach zajdą zmiany wtórne może dojść do problemów z późniejszym poruszaniem się chorego. Dbajmy o ruchomość stawów według zaleceń specjalisty.

Rehabilitacja osoby po udarze — jakich efektów się spodziewać?

Chorzy mogą skorzystać z fizjoterapii w ośrodkach częściowo lub całkowicie refundowanych przez NFZ. Do wyboru jest także wiele prywatnych ośrodków rehabilitacji. Jednak będąc już w domu, warto wdrażać rehabilitację z pomocą bliskich.

Odpowiednie ćwiczenia kończyn po przebytym udarze mają duży wpływ na ich funkcjonowanie. Początkowo mogą to być nieduże sukcesy jak np. poruszanie jednym palcem u dłoni. Z czasem do sprawności może powrócić cała ręka. Ważna jest także motywacja pacjenta. Chęć powrotu do aktywności i samodzielności jest kluczowa do uzyskania efektów podczas rehabilitacji. O pomoc możemy poprosić również dietetyka. Ustali on dietę dla osoby po udarze na podstawie badań krwi. W późniejszym etapie możemy zastanowić się nad umieszczeniem pacjenta w sanatorium. Miejmy na uwadze, że najważniejsza jest regularność, aby nie zaprzepaścić dotychczasowych efektów ćwiczeń.