Kifoza kręgosłupa to naturalne wygięcie w odcinku piersiowym, które zapewnia równowagę i amortyzację obciążeń. Problem pojawia się, gdy dochodzi do nadmiernego wygięcia kręgosłupa, co prowadzi do dolegliwości bólowych oraz ograniczenie ruchomości kręgosłupa. Przyczyną może być zarówno nieprawidłowa postawa ciała, jak i choroby takie jak zesztywniające zapalenie stawów kręgosłupa czy reumatoidalne zapalenie stawów. Objawy kifozy mogą obejmować zaokrąglone plecy, spłaszczenie klatki piersiowej oraz wysunięcie barków. W niektórych przypadkach pojawia się także zapadnięcie klatki piersiowej, co może wpływać na pracę narządów wewnętrznych. Wczesne rozpoznanie i odpowiednie leczenie kifozy zależy od stopnia zaawansowania schorzenia oraz przyczyny jego powstania.
Przyczyny kifozy – czynniki wpływające na rozwój schorzenia
Kifoza kręgosłupa może wynikać z wielu czynników, zarówno wrodzonych, jak i nabytych. Nieprawidłowa postawa ciała, długotrwałe siedzenie oraz przykurcze mięśni klatki piersiowej sprzyjają pogłębieniu naturalnej krzywizny kręgosłupa, prowadząc do nadmiernej kifozy piersiowej.
Do istotnych przyczyn anatomicznych należą wady wrodzone, np. kifoza wrodzona, oraz schorzenia zwyrodnieniowe, takie jak zesztywniające zapalenie stawów kręgosłupa czy reumatoidalne zapalenie stawów. U młodzieży częstą przyczyną jest choroba Scheuermanna, powodująca pogłębioną kifozę piersiową i zaokrąglone plecy.
Urazy kręgosłupa i złamania kompresyjne mogą prowadzić do patologicznego wygięcia kręgosłupa, zwłaszcza u osób starszych z osteoporozą. Wpływ mają również choroby tkanki łącznej, osłabienie mięśni oraz odstające łopatki, które zaburzają stabilność kręgosłupa. Wczesna diagnoza pozwala zapobiec postępującej deformacji i skutkom zdrowotnym.
Rodzaje kifozy
Kifoza kręgosłupa może przybierać różne formy w zależności od przyczyny i stopnia zaawansowania deformacji. Wyróżnia się fizjologiczną kifozę, która jest naturalnym wygięciem kręgosłupa w odcinku piersiowym i krzyżowym, oraz kifozę patologiczną, czyli nadmierne pogłębienie tej krzywizny, prowadzące do dolegliwości bólowych i problemów z postawą.
Jednym z typów jest nadmierna kifoza piersiowa, która powoduje zaokrąglenie ramion i spłaszczenie klatki piersiowej. Może mieć podłoże wrodzone lub nabyte, często związane z nieprawidłową postawą ciała lub przykurczami mięśni klatki piersiowej. Z kolei kifoza szyjna to rzadziej spotykana deformacja, prowadząca do bólu pleców, napięcia mięśni i bóli szyi.
Wśród patologicznych postaci wyróżnia się również kifozę lędźwiową, charakteryzującą się odwróceniem naturalnego wygięcia kręgosłupa w dolnym odcinku. Może być skutkiem zmian zwyrodnieniowych lub urazów kręgosłupa. Kifoza krzyżowa obejmuje dolny odcinek kręgosłupa i jest powiązana z wadami wrodzonymi lub chorobami zwyrodnieniowymi.
Istnieje także kifoza wrodzona, wynikająca z nieprawidłowego rozwoju kręgów w życiu płodowym, oraz kifoza patologiczna, której przyczyną mogą być np. reumatoidalne zapalenie stawów, choroba Scheuermanna, zesztywniające zapalenie stawów kręgosłupa czy jałowa martwica kręgosłupa. W zaawansowanych przypadkach kifozy może dochodzić do poważnych deformacji, takich jak zapadnięcie klatki piersiowej, co może negatywnie wpływać na funkcjonowanie narządów wewnętrznych.
Rozpoznanie rodzaju kifozy jest kluczowe dla skutecznego leczenia. W zależności od stopnia deformacji stosuje się ćwiczenia korekcyjne, fizjoterapię, a w skrajnych przypadkach konieczna może być interwencja chirurgiczna.
W naszym centrum medycznym szybko umówisz się na wizytę z lekarzem. Skontaktuj się z nami pod numerem 12 333 777 1 lub skorzystaj z całodobowej rejestracji online!
Typowe objawy nadmiernej kifozy
Nadmierna kifoza kręgosłupa może rozwijać się stopniowo, a jej objawy różnią się w zależności od stopnia deformacji oraz odcinka, którego dotyczy. W niektórych przypadkach może dojść do zapadnięcia klatki piersiowej, co ogranicza pojemność płuc i utrudnia swobodne oddychanie. Charakterystycznym symptomem jest również ograniczenie ruchomości kręgosłupa, które wpływa na codzienne funkcjonowanie i sprawia trudności w wykonywaniu prostych czynności, takich jak schylanie się czy długotrwałe siedzenie. Osoby z nadmiernym wygięciem kręgosłupa często odczuwają przewlekły ból w odcinku piersiowym lub lędźwiowym, a w zaawansowanych przypadkach kifozy mogą pojawić się także bóle promieniujące do szyi i ramion.
Najczęstsze objawy nadmiernej kifozy:
- Zaokrąglone plecy i wyraźna deformacja sylwetki,
- Wysunięcie barków oraz odstające łopatki,
- Dolegliwości bólowe w odcinku piersiowym, szyjnym lub lędźwiowym,
- Ograniczenie ruchomości kręgosłupa, szczególnie podczas schylania,
- Spłycona kifoza piersiowa lub odwrotnie – jej nadmierne pogłębienie,
- Uczucie ucisku w klatce piersiowej, czasami prowadzące do problemów oddechowych,
- Bóle szyi oraz napięcie mięśni w górnej części pleców.
W zaawansowanych przypadkach mogą wystąpić także zaburzenia neurologiczne, wynikające z ucisku na rdzeń kręgowy lub nerwy obwodowe. Wczesne rozpoznanie objawów i wdrożenie odpowiedniego leczenia kifozy może zapobiec postępowaniu deformacji i znacząco poprawić komfort życia pacjenta.
Diagnostyka kifozy – jakie badania należy wykonać?
Wczesne rozpoznanie kifozy kręgosłupa jest kluczowe dla skutecznego leczenia. Diagnostyka obejmuje szczegółowy wywiad medyczny, ocenę nieprawidłowej postawy ciała, a także badanie ruchomości kręgosłupa. W przypadku podejrzenia nadmiernej kifozy kręgosłupa konieczne są badania obrazowe, które pozwalają ocenić zakres deformacji i jej przyczynę.
Podstawowe badania diagnostyczne:
- RTG kręgosłupa – wykrywa spłyconą kifozę piersiową, nadmierne wygięcie kręgosłupa oraz zmiany zwyrodnieniowe,
- Rezonans magnetyczny (MRI) – ocenia uszkodzenia tkanek miękkich, przydatny przy podejrzeniu jałowej martwicy kręgosłupa,
- Tomografia komputerowa (TK) – stosowana w przypadku deformacji kręgosłupa,
- Densytometria – pozwala ocenić stan kości, szczególnie przy osteoporozie.
Dodatkowe testy:
- Test Schobera – ocenia ograniczenie ruchomości,
- Analiza asymetrii łopatek – wykrywa zmiany w postawie.
Prawidłowa diagnostyka pozwala na wdrożenie skutecznego leczenia kifozy, co może zapobiec dalszej deformacji kręgosłupa i poprawić jakość życia pacjenta. Wczesne wykrycie zmian umożliwia również zastosowanie ćwiczeń korekcyjnych oraz rehabilitacji. W przypadku zaawansowanej deformacji konieczna jest konsultacja z ortopedą, który dobierze odpowiednie metody terapeutyczne, a w razie potrzeby zaplanuje leczenie operacyjne.
Ile trwa leczenie kifozy? Przebieg terapii i czynniki wpływające na efekty
Czas leczenia nadmiernej kifozy zależy od jej przyczyny, stopnia zaawansowania oraz indywidualnej reakcji pacjenta na terapię. W łagodnych przypadkach, gdy kifoza kręgosłupa wynika z nieprawidłowej postawy ciała, poprawa może nastąpić w ciągu kilku miesięcy dzięki regularnym ćwiczeniom korekcyjnym i fizjoterapii. Natomiast w bardziej zaawansowanych przypadkach, szczególnie gdy występują wady wrodzone lub zmiany degeneracyjne, proces leczenia może trwać kilka lat i wymagać kompleksowego podejścia.
Przebieg terapii:
- Rehabilitacja i fizjoterapia – kluczowy element leczenia, który obejmuje ćwiczenia wzmacniające mięśnie pleców i poprawiające stabilizację kręgosłupa,
- Ortezy i szelki ortopedyczne – stosowane u młodszych pacjentów w celu korekcji postawy i zapobiegania progresji deformacji kręgosłupa,
- Farmakoterapia – w przypadkach bólu stosuje się leki przeciwbólowe, które pomagają zmniejszyć dyskomfort podczas terapii,
- Interwencja ortopedyczna – w ciężkich przypadkach ortopeda może zalecić leczenie operacyjne, szczególnie gdy występuje znaczne ograniczenie ruchomości kręgosłupa lub nasilone dolegliwości bólowe.
Skuteczność leczenia kifozy zależy od kilku kluczowych czynników. Im bardziej pogłębiona kifoza piersiowa, tym dłuższy czas terapii, ponieważ zaawansowane deformacje wymagają intensywniejszej rehabilitacji i często dodatkowego wsparcia ortopedycznego. Wiek pacjenta również odgrywa istotną rolę – młodsze osoby zazwyczaj szybciej reagują na terapię, ponieważ ich naturalne wygięcie kręgosłupa jest bardziej elastyczne i podatne na korekcję. Regularność ćwiczeń jest kolejnym czynnikiem wpływającym na efektywność leczenia – systematyczna rehabilitacja wzmacnia mięśnie pleców, poprawia stabilizację postawy i przyspiesza efekty terapii. Współwystępujące choroby, takie jak zesztywniające zapalenie stawów kręgosłupa, mogą jednak utrudniać proces leczenia i wymagać indywidualnego podejścia. Długość terapii jest kwestią indywidualną, jednak regularne leczenie oraz nadzór ortopedy zwiększają szanse na poprawę postawy i uniknięcie powikłań.
Źródła:
K. Kochan, J. Fugiel, J. Pokrywka, Z. Ignasiak, Kształt krzywizn kręgosłupa w płaszczyźnie strzałkowej u kobiet przed i po 65. roku życia (2016). Dostęp: 21.02.2025r.
T. Adamczewski, A. Grabowska, J. Kujawa, Zaburzenia czynnościowe regionu szyjno-piersiowego w wyniku zmian pomenopauzalnych (2011). Dostęp: 21.02.2025r.
