Cukrzyca jest chorobą cywilizacyjną. Coraz więcej osób wychodzi z gabinetu lekarskiego z taką diagnozą. Niezdrowy tryb życia, zła dieta i brak ruchu sprzyjają powstawaniu wielu schorzeń — w tym także cukrzycy. Jednak istnieje kilka innych przyczyn, które wpływają na rozwój tej choroby. Jakie są pierwsze objawy cukrzycy? Czym się różnią poszczególne typy cukrzycy? Wyjaśniamy w dalszej części artykułu.
Czym dokładnie jest cukrzyca?
Cukrzyca należy do grupy chorób metabolicznych. Charakteryzuje się podwyższonym poziomem glukozy we krwi (hiperglikemią). U dorosłego człowieka, który jest na czczo, poziom cukru we krwi powinien wynosić od 70 do 99 mg/dl (3,3-5,5 mmol/l). Wartości powyżej tej granicy mogą świadczyć o nieprawidłowościach i wymagają konsultacji z lekarzem. Poziom glukozy przekraczający 200 mg/dl na czczo, przy obecności objawów takich jak duże pragnienie, senność i zmęczenie, może wskazywać na cukrzycę.
Osoby ze stwierdzoną cukrzycą powinny dążyć do utrzymania poziomu glukozy we krwi w zakresie 70–180 mg/dl przez większość czasu. Poziom glukozy na czczo u diabetyków nie powinien przekraczać 130 mg/dl. Natomiast dwie godziny po posiłku nie powinien być większy niż 180 mg/dl.
Jak działa insulina?
Insulina to hormon produkowany przez trzustkę, który pomaga regulować poziom cukru we krwi. Głównym impulsem do produkcji insuliny jest wzrost poziomu glukozy po spożyciu pokarmu, zwłaszcza węglowodanów. Zadaniem insuliny jest umożliwienie komórkom przyswajania glukozy z krwi.
Insulina działa na receptory znajdujące się na powierzchni komórek. Pozwala to glukozie wejść do wnętrza komórki. Jest to proces, dzięki któremu komórki mogą wykorzystać glukozę jako źródło energii. Ponadto insulina umożliwia magazynowanie glukozy w wątrobie i mięśniach w postaci glikogenu. Cukrzyca spowodowana jest zaburzeniem w produkcji insuliny, działaniu insuliny lub obu tych czynników.
Zadbaj o swoje zdrowie! Umów się na konsultację do naszego specjalisty, który zapewni Ci komfort oraz profesjonalną opiekę! Skontaktuj się z nami pod numerem 12 333 777 1.
Typy cukrzycy
Istnieje kilka typów cukrzycy. Różnią się one między sobą mechanizmem działania oraz sposobem leczenia. Światowa Organizacja Zdrowia wyróżnia cztery typy cukrzycy. Cukrzyce typu 1 i typu 2, cukrzycę ciążową i inne, mniej powszechne formy. Odpowiednie zdiagnozowanie pacjenta oraz badania kontrolne są niezwykle ważne. Dzięki temu wiele osób może dłużej cieszyć się życiem i normalnie funkcjonować na co dzień.
Cukrzyca typu 1
Cukrzyca typu 1 to choroba autoimmunologiczna, w której układ odpornościowy atakuje i niszczy komórki beta w trzustce, odpowiedzialne za produkcję insuliny. W rezultacie trzustka przestaje wytwarzać ten hormon. Pacjenci wymagają regularnego podawania insuliny za pomocą zastrzyków lub pomp insulinowych. Cukrzyca typu 1 zazwyczaj diagnozowana jest u młodych ludzi. Często w dzieciństwie lub wieku nastoletnim pojawiają się pierwsze wyraźne objawy.
Cukrzyca typu 2
Cukrzyca typu 2 to forma cukrzycy, w której organizm nadal produkuje insulinę, ale komórki stają się oporne na jej działanie. To oznacza, że glukoza nie jest prawidłowo przetwarzana przez komórki, co prowadzi do hiperglikemii. Cukrzyca typu 2 jest często związana z nadwagą, brakiem aktywności fizycznej i czynnikami genetycznymi. Życie z cukrzycą typu 2 często wymaga zmiany w stylu życia i odżywiania. Często pacjenci muszą przyjmować leki przeciwcukrzycowe i w niektórych przypadkach insulinę.
Cukrzyca ciążowa
Cukrzyca ciążowa to stan, w którym poziom glukozy we krwi kobiety ciężarnej jest podwyższony. Jest to często tymczasowy epizod chorobowy, który zazwyczaj ustępuje po porodzie. Cukrzyca ciążowa może zwiększyć ryzyko komplikacji zarówno dla matki, jak i dziecka. Dlatego ważne jest mierzenie poziomu glukozy we krwi kilka razy dziennie. Dieta w ciąży odgrywa kluczową rolę w utrzymywaniu prawidłowego poziomu cukru oraz łagodzeniu objawów cukrzycy. W niektórych przypadkach konieczne jest również stosowanie insuliny.
Inne formy cukrzycy
Oprócz powszechnych typów cukrzycy istnieją również rzadsze formy tej choroby takie jak:
- Cukrzyca monogenowa. Choroba jest spowodowana mutacjami w jednym genie. Może być dziedziczona i występuje u nielicznych osób. Leczenie zwykle nie wymaga stosowania insuliny. Opiera się na przyjmowaniu leków doustnych lub zmianie diety, co poprawia znacznie jakość życia.
- Cukrzyca wtórna. Wynika z innych chorób lub czynników. Przykładem mogą być choroby trzustki, używanie niektórych leków lub zaburzenia hormonalne.
Diagnoza rzadkich form cukrzycy często wymaga szczegółowych badań genetycznych i laboratoryjnych. Leczenie zwykle opiera się na znalezieniu przyczyny choroby. Następnie na dostosowaniu metody terapii do konkretnego przypadku pacjenta.
Co zwiększa prawdopodobieństwo zachorowania na cukrzycę?
Ryzyko zachorowania na cukrzycę może być zależne od wielu czynników. Zarówno genetycznych, jak i środowiskowych.
Czynniki, które mogą zwiększać prawdopodobieństwo rozwoju cukrzycy to:
- Nadwaga i otyłość. Jednym z głównych czynników ryzyka cukrzycy typu 2 jest nadmierna masa ciała. Otyłość może sprawić, że komórki organizmu stają się oporne na insulinę. Prowadzi to do podwyższenia poziomu glukozy we krwi.
- Brak aktywności fizycznej. Osoby prowadzące siedzący tryb życia i będące nieaktywne fizycznie mają zwiększone ryzyko zachorowania na cukrzycę. Regularna aktywność fizyczna pomaga w kontrolowaniu masy ciała i poprawia wrażliwość na insulinę.
- Dziedziczność. Cukrzyca ma skłonność do dziedziczenia. Jeśli rodzina miała przypadki cukrzycy, istnieje większe ryzyko wystąpienia tej choroby u potomków.
- Niezdrowa dieta. Wysokoprzetworzone produkty spożywcze, duże ilości cukru i tłuszczów nasyconych mogą zwiększyć ryzyko zachorowania. Zdrowa dieta oparta na owocach, warzywach, pełnoziarnistych produktach zbożowych może zapobiegać lub zmniejszyć objawy cukrzycy.
- Wiek. Ryzyko pojawienia się cukrzycy typu 2 zwiększa się wraz z wiekiem. Osoby starsze są bardziej narażone na tę odmianę choroby.
- Cukrzyca ciążowa. Jeśli kobieta miała cukrzycę ciążową w przeszłości, zwiększa to ryzyko rozwoju cukrzycy typu 2 w przyszłości.
- Choroby towarzyszące. Niektóre choroby, takie jak nadciśnienie tętnicze, zespół policystycznych jajników i inne, mogą zwiększać ryzyko cukrzycy.
- Stres i palenie tytoniu. Długotrwały i wysoki poziom stresu może wpływać na poziom cukru we krwi poprzez wydzielanie hormonów stresu, takich jak kortyzol. Z kolei palenie papierosów zwiększa ryzyko cukrzycy typu 2.
- Niewłaściwe nawyki żywieniowe w okresie ciąży. Jeśli matka prowadziła niezdrowy tryb życia i źle się odżywiała podczas ciąży, może to zwiększyć ryzyko cukrzycy u dziecka w przyszłości.
Warto być świadomym czynników ryzyka związanych z chorobą, jaką jest cukrzyca. Utrzymanie zdrowego stylu życia, odpowiedniej masy ciała i regularne kontrole u lekarza mogą zmniejszyć ryzyko zachorowania. Osoby narażone na cukrzycę powinny być pod stałą opieką medyczną, aby monitorować swój stan zdrowia.
Diagnostyka cukrzycy
Badanie poziomu cukru we krwi na czczo jest podstawowym krokiem w diagnozowaniu cukrzycy. Pacjent jest proszony o niejedzenie przez co najmniej 8 godzin, a następnie pobierana jest krew. W ten sposób mierzy się poziom glukozy we krwi. Wartość wynosząca 126 mg/dl (7,0 mmol/l) lub wyższa sugeruje cukrzycę.
Niekiedy specjalista decyduje się na przeprowadzenie testu obciążenia glukozą (OGTT). Zwłaszcza gdy wyniki innych badań są niejednoznaczne lub jeśli istnieje podejrzenie cukrzycy ciążowej. Test ten polega na pomiarze poziomu glukozy we krwi przed podaniem glukozy do picia. Po jej wypiciu krew pobierana jest jeszcze dwa razy w godzinnych odstępach.
Niekiedy zlecane jest pacjentowi wykonanie badania hemoglobiny glikowanej (HbA1c). To badanie mierzy poziom cukru we krwi w ciągu ostatnich 2-3 miesięcy. Wartość HbA1c wynosząca 6,5% lub wyższa jest uważana za podejrzenie cukrzycy.
Zapobieganie cukrzycy
Zapobieganie cukrzycy to proces, który zaczyna się od codziennych wyborów dotyczących stylu życia. Zdrowa dieta oparta na świeżych produktach, regularna aktywność fizyczna i utrzymanie prawidłowej masy ciała są kluczowe. Regularne badania oraz świadomość genetycznego i środowiskowego ryzyka cukrzycy również odgrywają istotną rolę w profilaktyce tej choroby. Dbanie o zdrowy sen, unikanie stresu i palenia tytoniu to dodatkowe kroki, które pomagają zmniejszyć ryzyko cukrzycy. Warto pamiętać, że małe zmiany w codziennych nawykach mogą mieć duży wpływ na zdrowie. Jeśli jednak zauważamy u siebie pierwsze objawy cukrzycy, należy niezwłocznie udać się do lekarza.
Zadbaj o swoje stawy! Umów się na konsultację do naszego specjalisty, który dobierze dla Ciebie najlepszy plan terapii! Skontaktuj się z nami pod numerem 12 333 777 1 lub skorzystaj z całodobowej rejestracji online!
