fbpx
zielony napis smart z plusem wpisanym w okrąg, z podpisem "Centrum Medyczne Smart"

Tel: 12 333 777 1

Godziny otwarcia: Pn - Pt 8:00 - 18:00

Anemia – przyczyny, rodzaje i objawy niedokrwistości

Anemia, inaczej niedokrwistość, to powszechne zaburzenie, które dotyka miliony ludzi na całym świecie. Objawy anemii, takie jak bladość skóry, zawroty głowy, zmniejszenie energii oraz nadmierne wypadanie włosów, mogą znacząco obniżyć jakość życia. Problem niedokrwistości często pozostaje niezdiagnozowany przez długi czas, ponieważ pierwsze symptomy bywają subtelne i łatwe do przeoczenia. Właściwa diagnostyka i leczenie niedokrwistości są kluczowe, aby zapobiec poważniejszym konsekwencjom zdrowotnym. Czym dokładnie jest anemia, jak rozpoznać jej objawy oraz jakie kroki można podjąć, aby skutecznie ją leczyć?

Anemia - co to za choroba i jakie są przyczyny niedokrwistości

Anemia to stan, w którym dochodzi do zmniejszenia liczby czerwonych krwinek lub spadku stężenia hemoglobiny, co prowadzi do upośledzenia transportu tlenu w organizmie. Pierwsze wzmianki o niedokrwistości pojawiły się już w starożytności, ale współczesna diagnostyka zaczęła się rozwijać w XIX wieku, kiedy zrozumiano, że zmniejszenie stężenia hemoglobiny może być odpowiedzialne za różnorodne objawy, takie jak osłabienie, zmęczenie i bladość skóry.

Dla zdrowego człowieka dorosłego prawidłowe stężenie hemoglobiny wynosi:

  • Kobiety: 12,0 – 16,0 g/dl
  • Mężczyźni: 13,5 – 18,0 g/dl

Dla dzieci, normy zmieniają się w zależności od wieku, ale ogólnie wynoszą:

  • Noworodki: 14,0 – 24,0 g/dl
  • Niemowlęta (3-6 miesięcy): 9,5 – 14,0 g/dl
  • Dzieci w wieku 1-6 lat: 11,0 – 14,0 g/dl
  • Dzieci w wieku 6-12 lat: 11,5 – 15,5 g/dl


Wartości mogą się różnić w zależności od laboratorium, ale stanowią ogólną normę. Stężenie hemoglobiny poniżej tych wartości może wskazywać na anemię i wymagać dalszych badań.

Przyczyny anemii mogą być różnorodne. Jedną z najczęstszych jest niedobór żelaza. W tym przypadku organizm nie jest w stanie wytworzyć wystarczającej ilości hemoglobiny, co skutkuje zmniejszeniem liczby czerwonych krwinek. Niedobór żelaza może być spowodowany niedostateczną podażą tego pierwiastka w diecie, problemami z wchłanianiem w przewodzie pokarmowym lub przewlekłą utratą krwi.

Inną przyczyną jest niedokrwistość chorób przewlekłych, która rozwija się w wyniku długotrwałych stanów zapalnych, takich jak reumatoidalne zapalenie stawów, przewlekła choroba nerek lub nowotwory. W tych przypadkach organizm zmniejsza produkcję czerwonych krwinek w odpowiedzi na przewlekły stan zapalny.

W niektórych przypadkach anemia może być spowodowana niedoborem witaminy B12 lub kwasu foliowego, co prowadzi do zmniejszenia liczby czerwonych krwinek. Niedobór kwasu foliowego szczególnie dotyka osoby, które mają zaburzenia wchłaniania lub niewłaściwie zbilansowaną dietę.

Najczęstsze rodzaje i objawy anemii

Anemia może przybierać różne formy, w zależności od przyczyny i mechanizmu powstawania. Jednym z najczęściej spotykanych rodzajów niedokrwistość z niedoboru żelaza, która powstaje w wyniku niewystarczającej podaży żelaza, jego zaburzonego wchłaniania lub przewlekłej utraty krwi. Ten rodzaj anemii jest często spotykany u kobiet w ciąży oraz osób cierpiących na przewlekłe choroby przewodu pokarmowego. Kolejnym typem jest niedokrwistość hemolityczna, która wynika z nieprawidłowego rozpadu krwinek czerwonych, co może być spowodowane chorobami autoimmunologicznymi lub wadami genetycznymi. Niedokrwistość aplastyczna to rzadsza, ale poważna postać anemii, której przyczyną jest uszkodzenie szpiku kostnego, prowadzące do zmniejszenia produkcji czerwonych krwinek. Warto również wspomnieć o niedokrwistości chorób przewlekłych, która rozwija się na tle chorób zapalnych, takich jak reumatoidalne zapalenie stawów czy nowotwory. Objawy anemii mogą być różnorodne i zależą od stopnia zaawansowania niedokrwistości oraz jej rodzaju.

Najczęstsze objawy to:

  • Zmęczenie i osłabienie
  • Zawroty głowy
  • Bladość skóry i błon śluzowych
  • Nadmierne wypadanie włosów
  • Zimne dłonie i stopy
  • Zwiększone tętno lub duszność, zwłaszcza podczas wysiłku
  • Bóle głowy i problemy z koncentracją


W przypadku niedokrwistości spowodowanej
niedoborem żelaza, dodatkowe objawy mogą obejmować zmniejszenie liczby krwinek czerwonych i spadek stężenia hemoglobiny oraz nieprawidłową morfologię krwi obwodowej. Osoby cierpiące na przewlekłą anemię mogą również doświadczać objawów, takich jak powiększenie wątroby lub śledziony, a w cięższych przypadkach może dochodzić do przetaczania krwi.

Objawy anemii często pojawiają się stopniowo, co sprawia, że pacjenci przez długi czas mogą nie być świadomi choroby. Wczesne rozpoznanie i leczenie jest kluczowe, aby uniknąć pogorszenia stanu zdrowia i związanych z tym komplikacji.

W naszym centrum medycznym szybko umówisz się na wizytę z lekarzem. Skontaktuj się z nami pod numerem 12 333 777 1 lub skorzystaj z całodobowej rejestracji online!

Skuteczne metody leczenia niedokrwistości (anemii)

Leczenie niedokrwistości zależy od jej przyczyny oraz stopnia zaawansowania choroby. Najważniejsze metody leczenia obejmują suplementację brakujących składników oraz terapię przyczynową, mającą na celu poprawę poziomu hemoglobiny i czerwonych krwinek.

W przypadku niedokrwistości z niedoboru żelaza, głównym celem jest uzupełnienie żelaza. Najczęściej stosuje się preparaty żelaza w postaci doustnej, a w niektórych przypadkach, kiedy wchłanianie żelaza jest nieprawidłowe, żelazo podaje się dożylnie. Leczenie niedokrwistości musi być monitorowane poprzez regularne badania krwi, aby ocenić skuteczność terapii i wykluczyć powikłania.

Niedokrwistość hemolityczna natomiast wymaga leczenia, które ma na celu zahamowanie nadmiernego rozpadu czerwonych krwinek. W schorzeniach autoimmunologicznych stosuje się leki immunosupresyjne. W bardziej zaawansowanych przypadkach może być konieczne przetaczanie krwi. Jeśli śledziona jest odpowiedzialna za nadmierny rozpad krwinek, rozważa się jej usunięcie.

Niedokrwistość aplastyczna to poważne schorzenie, które wynika z uszkodzenia szpiku kostnego. Leczenie obejmuje farmakoterapię stymulującą produkcję krwinek. W ciężkich przypadkach konieczne może być przeszczepienie szpiku kostnego, co pozwala na odbudowanie zdolności produkcji czerwonych krwinek.

Dla pacjentów cierpiących na niedokrwistość spowodowaną przewlekłymi chorobami, leczenie skupia się na terapii choroby. W takich przypadkach, suplementacja kwasu foliowego i witaminy B12 może wspomóc regenerację czerwonych krwinek, jednak kluczowe jest leczenie choroby podstawowej, która wywołuje niedokrwistość.

Skuteczna terapia niedokrwistości wymaga regularnego monitorowania stężenia hemoglobiny oraz liczby krwinek czerwonych, co pozwala na dostosowanie leczenia do indywidualnych potrzeb pacjenta i uniknięcie poważnych powikłań zdrowotnych.

Anemia w ciąży - czy może być groźna?

Anemia w ciąży jest stosunkowo częstym zjawiskiem, wynikającym z zwiększonego zapotrzebowania organizmu na składniki odżywcze, w tym na żelazo i kwas foliowy, które są niezbędne do produkcji czerwonych krwinek. W ciąży za niedokrwistość uznaje się spadek hemoglobiny poniżej 11 g/dl w pierwszym i trzecim trymestrze oraz poniżej 10,5 g/dl w drugim trymestrze.

Niedokrwistość spowodowana niedoborem żelaza może prowadzić do poważnych komplikacji, takich jak przedwczesny poród, niska masa urodzeniowa dziecka, a nawet zaburzenia rozwoju mózgu. Dlatego kluczowe jest regularne monitorowanie stężenia hemoglobiny w trakcie ciąży i w razie potrzeby wprowadzenie suplementacji oraz odpowiedniej diety, aby zapobiec powikłaniom związanym z niedokrwistością.

Co jeść przy anemii? Dieta i styl życia

Właściwa dieta odgrywa kluczową rolę we wspomaganiu leczenia anemii oraz utrzymaniu prawidłowego stężenia hemoglobiny. Odpowiedni dobór produktów spożywczych może znacząco poprawić efekty terapii. Dieta powinna być bogata w składniki wspomagające produkcję czerwonych krwinek i ułatwiające wchłanianie żelaza z przewodu pokarmowego.

Najważniejsze składniki diety w leczeniu anemii to:

  • Żelazo – Jest niezbędne do produkcji hemoglobiny. Występuje w dwóch formach: hemowej (z produktów zwierzęcych) i niehemowej (z produktów roślinnych). Żelazo hemowe, które znajduje się w mięsie czerwonym, drobiu i rybach, jest lepiej przyswajalne przez organizm. Produkty bogate w żelazo niehemowe to zielone warzywa liściaste, soczewica, fasola i orzechy. Chcąc zwiększyć wchłanianie żelaza z przewodu pokarmowego, warto spożywać produkty bogate w witaminę C, takie jak cytrusy, papryka i brokuły.
  • Kwas foliowy – Niedobór kwasu foliowego jest jedną z częstych przyczyn anemii, ponieważ jest on niezbędny do prawidłowej produkcji czerwonych krwinek. Bogatymi źródłami kwasu foliowego są warzywa liściaste, jak szpinak, kapusta, brukselka, a także rośliny strączkowe. Suplementacja kwasu foliowego bywa często niezbędna w leczeniu anemii spowodowanej jego niedoborem.
  • Witamina B12 – Składnik ten jest kluczowy w produkcji czerwonych krwinek i utrzymania prawidłowego funkcjonowania układu nerwowego. Niedobór witaminy B12 prowadzi do jednego z rodzajów niedokrwistości – anemii megaloblastycznej. Witamina B12 znajduje się głównie w produktach pochodzenia zwierzęcego, takich jak mięso, ryby, jaja i nabiał.
  • Białko – Jest istotne w procesie regeneracji komórek. Źródła pełnowartościowego białka to mięso, ryby, jajka, a także produkty roślinne, takie jak soczewica, ciecierzyca i tofu.
  • Unikanie substancji blokujących wchłanianie żelaza – Warto pamiętać, że niektóre produkty mogą hamować wchłanianie żelaza. Należą do nich: kawa, herbata, produkty bogate w wapń (np. mleko) oraz fityniany zawarte w produktach z pełnego ziarna. Osoby z anemią powinny starać się ograniczyć ich spożycie w posiłkach bogatych w żelazo.


W leczeniu anemii i utrzymaniu prawidłowego stężenia hemoglobiny, dieta powinna być dobrze zbilansowana i bogata w witaminy oraz minerały. Oprócz diety, ważnym elementem stylu życia wspierającym terapię anemii jest regularna aktywność fizyczna, dostosowana do stanu zdrowia pacjenta. Ćwiczenia pomagają w poprawie ogólnego samopoczucia i mogą wspierać efektywne leczenie anemii.

Odpowiednia dieta oraz zdrowy styl życia mogą znacząco przyczynić się do poprawy parametrów krwi i wspomagać leczenie różnych rodzajów niedokrwistości. Regularne badania kontrolne, w tym badanie stężenia hemoglobiny, są niezbędne, aby ocenić postępy terapii i wprowadzić ewentualne zmiany w leczeniu.

Źródła:

A. Adamowicz-Salach, J. Spychalska, Wrodzona niedokrwistość dyserytropoetyczna typu II-zbyt rzadko rozpoznawana w Polsce (2008) , The congenital dyserythropoietic anemia type II-too rarely recognized in Poland. Family Medicine & Primary Care Review, 10(3), 1197-1199, dostęp: 09.10.2024r
K. Sułek, A. Torska, Jak uniknąć błędów w codziennej praktyce w postępowaniu z chorym na niedokrwistość? (2011), dostęp: 09.10.2024r
P. Lipiński, R. Starzyński, A. Styś, R. Staroń, A. Gajowiak, Niedokrwistość na tle niedoboru żelaza w diecie. Kosmos, 63(3), 373-379, (2014), dostęp: 09.10.2024r
I. Kopeć, Problemy hematologiczne w okresie ciąży (2016), dostęp: 09.10.2024r